Yatırımcılar ve finans kuruluşları tarafından en çok kullanılan çeşitlendirme ve ticaret araçlarından biri olan türev araçlar, borçların belirli bir süre boyunca farklı kişi ve kurumlar arasında takas edilebilmesini sağlar. Vadeli işlemler, takaslar ya da vadeli sözleşmeler gibi iki taraf arasında gerçekleştirilen swap anlaşmalarıyla piyasaya likidite sağlanır ve yükümlülükler karşılıklı olarak takas edilebilir. Swap anlaşması nedir? Swap borsası nedir? Swap analizi ne demek? Gelin, swap hakkındaki tüm detaylara yakından göz atalım.
Swap Nedir? Swap Anlaşması Ne Demek?
Takas veya değiş tokuş anlamına gelen swap, belli bir vadeye bağlı olarak düzenlenen çeşitli finansal varlıkların veya borçların iki taraf arasında el değiştirmesidir. Swap anlaşması ise İki tarafın farklı finansal araçlardan doğan borçları veya nakit akışlarını takas etmek için kullandıkları bir sözleşmedir. Swap anlaşması ile doğan bir ticaret, kredilere, hisse senetlerine veya tahvillere dayanabilir ya da finansal bir değeri olan herhangi bir varlık karşılığında gerçekleştirilebilir. Örneğin; değerli bir kâğıt üzerinden uzun vadeli ve sabit oranlı borçlanmış bir işletme, değişken faiz oranı üzerinden borçlanmış başka bir şirket ile borçlarını takas edebilir. Swap sayesinde hem işletmeler üzerindeki mevcut borç yükleri hem de döviz kurlarında yaşanan dalgalanmalara bağlı olarak ortaya çıkan piyasa riskleri minimize edilmiş olur.
Swap Türleri Nelerdir?
Yükümlülüklerin türüne ve vadesine bağlı olarak değişen swap çeşitleri şu şekilde sıralanabilir.
- Faiz swapı
- Para (döviz) swapı
- Varlık swapı
- Borç-sermaye swapı
- Forex swapı
Faiz Swapı Nedir?
Piyasadaki faiz farklarından kaynaklı olarak ortaya çıkabilecek riskleri önlemek amacıyla uygulanan faiz swapı, aynı döviz cinsinden varlık ve borçların el değiştirmesidir. Genellikle Dolar, Euro, Sterlin ve Japon Yeni gibi ana pariteler üzerinden işlem yapılır, vade tarihi 2 ile 10 yıl gibi uzun aralıklara sahiptir. Faiz swapı yaparken anapara ve pariteler değişmez, sadece faiz oranları üzerinden takas sağlanır.
Para Swapı Nedir?
Döviz swapı olarak da bilinen para swapı, tarafların belirli bir süre dahilinde gerçekleştirdikleri nakdi takas işlemidir. Anlaşma süresi dolduğunda iki taraf da farklı türden borç olarak aldıkları dövizi, süre boyunca işleyen faiz oranını da dahil ederek birbirine iade eder. Finans kurumları, bankalar ve merkez bankaları aracılığıyla ülkeler, birbirleri arasında döviz swap işlemi yapabilir.
Varlık Swapı Nedir?
Varlık swapı, değişken veya sabit varlıkların iki taraf arasında takas edilmesidir. Türev bir anlaşma olan varlık takasında yatırımcılar, karşı tarafa sabit bir oran üzerinden varlık sunarak karşılığında faiz ödemesi alır. Bu sayede, borç verilen referans varlık üzerindeki farklı risklere karşı koruma sağlanır.
Çapraz Döviz Swapı Nedir?
Sabit veya değişken faiz oranları ve farklı para birimleri üzerinden borçlanan İhracatçının, anapara türünü değiştirerek faiz ve kur değişim risklerinden korunmak için aldığı bir swap sözleşmesidir. Çapraz döviz takası; TRY, USD, EUR, GBP ve JPY gibi farklı para birimleri arasında gerçekleştirilebilir.
Borç/Sermaye Swapı Nedir?
Finansal olarak yeniden yapılanma içine giren şirketler, borçlarını hisse senedine çevirerek karşı tarafa sunabilir. Şirketlerin yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlandığı finansal kriz gibi durumlarda, borç verenlere alacaklarını karşılamaları için sundukları özkaynakları ifade eden bir takas anlaşmasıdır. Belirli vade ve koşullar altında imzalanan borç/sermaye swap anlaşması ile alacaklı borçlarını şirket hisseleri karşılığında tahsil edebilir.
Forex Swap Nedir?
FX swap olarak da adlandırılan Forex swap işlemi, türev piyasalarda bir para birimini ödünç alırken eş zamanlı olarak başka bir para birimini ödünç vermek anlamına gelir. Vade sonunda döviz takası gerçekleştirilir ve takas tutarı aynı zamanda teminat olduğu için taraflar birbirine risk almadan borçlanabilir.
Swapın Kullanım Alanları Nerelerdir?
Kaynakları daha verimli bir şekilde yönetmek, farklı fonlar arasında hedge yapmak, arbitraj imkanlarından yararlanmak, aktif kaynaklardan getiri elde etmek ve risk yönetimi sağlamak swap işlemlerinin kullanım alanları arasında gösterilebilir.
Swap İşleminin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Swap işleminin başlıca avantajları şunlardır:
- Piyasa koşullarına kıyasla daha düşük maliyetle borçlanmak,
- Fonlama maliyetlerini azaltmak,
- Yeni finansal piyasalara erişim sağlamak,
- Olası risklerden korunmak,
- Mevcut riskleri en aza indirmek,
- Varlık-Yükümlülük uyuşmazlıklarını düzeltmek
- Kredi ve arbitraj olanaklarından yararlanmak,
- Ek gelir elde etmek.
Swap işleminin dezavantajları ise şu şekilde sıralanabilir:
- Erken iptal durumunda belirli bir ücret tahakkuku alınması,
- Temerrüt riskine tabi olması,
- Likit olmayan bir finansal araç olarak hizmet vermesi,
- Resmi ve organize bir piyasasının olmaması.
- Kur ve faiz risklerine açık olması.
VİOP İşlemlerinde 'Sıfır Komisyon'*
Hemen görüntülü görüşme ile online hesap aç, VİOP'ta yatırım yapmaya başla!
Swap Oranı Nedir?
Forex piyasasında sıklıkla karşılaşılan swap oranı, faiz ödemesi akışını belirli bir süre boyunca taraflar arasında değiştirmek için kullanılan bir anlaşmadır. İşlem yapılan pariteye bağlı olarak para birimlerinin faiz oranları da birbirinden farklıdır. Döviz faiz oranındaki bu farklar yatırımcılara artı veya eksi olarak yansır.
Ülkeler Arası Swap Nedir?
Swap anlaşması olarak da bilinen ülkeler arası döviz takası, farklı ülkeler arasındaki para birimlerinin değişimini ifade eder. Dünya genelinde birçok ülke borçlanmak, döviz ihtiyaçlarını karşılamak veya dış finansman sağlamak amacıyla swap anlaşmaları düzenler.
Swap Değerleme Nasıl Yapılır?
Swap değerleme işlemleri, Gelir Vergisi Kanunu içindeki hükümlere uygun olarak gerçekleştirilir. Swap işleminin türü, vadesi, döviz cinsinden alınan varlıkların ve kredilerin durumu gibi konulara göre değerleme sağlanır.
Swap Hakkında Merak Edilenler
Swap hakkında merak edilen diğer sorulara hızlıca göz atalım.
Swap ticari olarak ne demek?
Geleneksel ticarette takas, el değiştirme veya değiş tokuş olarak ifade edilen swap, tarafların farklı finansal araçlar üzerinden nakit akışlarını ya da borçlarını takas ettiği bir anlaşmadır.
Swap nasıl işler?
Finansal piyasalarda swap, belirli bir zamana ve yükümlülüklere bağlı olarak iki tarafa ait hakların faiz ödemeleri ve döviz türünden karşılıklı olarak takas edildiği bir sözleşme üzerinden işler.
Swap riski nedir?
Swap işlemleri resmi ve organize bir piyasa aracılığıyla yönetilmediği için belli sorunları beraberinde getirebilir. Ayrıca kredi faiz oranlarının ve döviz kurlarının dönemsel olarak değişebilmesi de belirsizlikleri artırır.
Swap anlaşması kuru nasıl etkiler?
Belirli dönemlerde gerçekleştirilen swap hamleleri, döviz kurlarını baskılayıcı bir etkiye sahip olabilir. Ülkeye giren döviz ve karşılıklı finansal iş birlikleri piyasaların güçlenmesini sağlayarak dövize olan talebi azaltabilir. Bu sayede döviz fiyatları kademeli olarak geri çekilebilir; öte yandan mevcut piyasa koşullarında belirsizlik hakimse ve ülkedeki siyasi iklim sorunluysa döviz kurlarında önemli bir değişim de yaşanmayabilir.
Swap faizi yüksek olursa ne olur?
Türk Lirası swap faizleri arttıkça, TL bazlı swap anlaşmalarına olan ilgi de azalabilir.
Swap maliyeti ne demek?
Swap bedeli, pariteler arasındaki faiz farklarına göre yatırımcı hesabına artı ya da eksi olarak yansıyan gecelik faiz maliyetini ifade eder.
Swap kesintisi nedir?
Olumsuz swap maliyeti olarak düşünülebilir. Aynı gün içinde alınan pozisyonlar gün sonunda kapatılmazsa yatırımcı hesabından belirli bir oranda kesinti yapılabilir.
Hisse Senedi İşlemlerinde SIFIR Komisyon Avantajı Trive'da! Hemen görüntülü görüşme ile online hesap aç, hisse yatırımına başla!
* VİOP işlemlerinde 10 milyon TL'ye kadar ‘Sıfır Komisyon’, 10 milyon TL’yi aşan işlemlerde ise on binde 2 komisyon uygulanır.